Терапии - општо
До 2016 година, Спиналната Мускулна Атрофија беше болест за која не само што немаше лек, туку ниту одобрен третман. Од 23 Декември 2016 година (САД) и 30 мај 2017 година (Европската унија), постои ефикасен третман на СМА: Nusinersen. Две години подоцна е одобрена и генската терапија Onasemnogene abeparvovec-xioi во Европа и САД, а во Август 2020 год. и оралната терапија Risdiplam само во САД. Дополнително, голем број други соединенија (потенцијални терапии) остануваат во развој.
Nusinersen
Nusinersen на компанијата Biogen е првата одобрена терапија за Спинална Мускулна Атрофија. Содржи nusinersen, антисенс олигонуклеотид чија главна функција е да го поправат оштетениот ген SMN2. По модификација со nusinersen, генот SMN2 започнува со производство на големи количини на протеинот SMN, чиј недостаток е основната причина за симптомите на СMA.
Nusinersen ја докажуваше ефикасноста во многуте клинички испитувања што беа спроведувани во последните години, како и потоа во нормална терапевтска употреба. Не само што ја заприра прогресијата на болеста, туку поголемиот дел од децата и возрасните кои биле третирани со терапијата ја повратиле силата и мускулната функција.
Nusinersen се администрира на ‘рбетниот канал преку лумбална пункција. Треба да се прима на секои четири месеци, со исклучок на почетната фаза на лекување кога треба да се примат дополнителни три дози во текот на четири недели. Третманот треба да продолжи за цел живот или додека не стане достапен нов лек.
Развојот на Nusinersen започна во средината на 2000 година со три грантови понудени на истражувачите од страна на американска пациентска организација. Со текот на времето, новото откритие беше превземено како експериментална нова терапија од компанијата наречена ISIS Pharmaceuticals (подоцна преименувана во IONIS Pharmaceuticals) која ја именуваше SMNRx. Потоа, соединението беше подложено на неколку клинички испитувања во САД и Европа каде покажа одлична ефикасност.
Nusinersen беше одобрена за третман на целиот спектар на Спинална Мускулна Атрофија низ Европската унија на 30.05.2017 година. Оттогаш стана стандарден третман во голем број на земји. Во други земји се администрира како дел од „Програми за проширен пристап“ за СMA тип 1 додека властите разговараат за понудата на терапијата за пациенти.
Здружението СТОП СМА се залага сите одобрени терапии да бидат достапни за секој што е дијагностициран со СМА преку Програмата за ретки болести на Министерство за здравство.
Onasemnogene abeparvovec-xioi
Onasemnogene abeparvovec-xioi (AVXS-101) е единствената одобрена генска терапија за Спинална Мускулна Атрофија. Се состои од вештачки ген SMN1 кој е вметнат во специјално подготвен вирус. Вирусот се инјектира во вените или ‘рбетниот канал каде ги “инфицира” целните клетки со функционална копија на генот SMN1. Терапијата е развиена од американска компанија AveXis (сега подружница на Новартис). Onasemnogene abeparvovec-xioi е одобрена за употреба во Соединетите Американски Држави во Мај 2019, a во Европа во Март 2020г
Risdiplam
Risdiplam е орална терапија за луѓе на возраст од 2 месеци и постари со сите типови на Спинална Мускулна Атрофија (СМА), која се зема во домашни услови во форма на течност.
Еврисди беше одобрен од страна на Американската администрација за храна и лекови (ФДА) на 7 Август 2020 година, со што стана трета достапна терапија за СМА во рок од четири години.
Таа е комерцијализирана од Roche и Genentech (член на Рош групацијата), кои го развија во соработка со PTC Therapeutics и СМА Фондацијата.
Експериментални лекови во клинички развој
Работата напредува врз други соединенија дизајнирани за лекување на атрофија Спиналната Мускулна Атрофија, од кои некои се во клинички испитувања. Подолу е резиме на секое соединение – кликнете на имињата за да дознаете повеќе.
Branaplam
Претходно познат како LMI070, Branaplam е орален лек кој работи на сличен начин како Nusinersen: го корегира генот SMN2 така што тој започнува со производство на поголеми количини на SMN протеинот. LMI070 е развиен од компанијата Novartis и заклучно со есента 2017 година е во фаза 2 од истражување во неколку европски земји, додека натамошни студии се во подготовка.
Olesoxime
Olesoxime е орален лек кој има за цел да ги заштити моторните неврони кои се соочуваат со ниско ниво на SMN протеини. Го открила француска компанија наречена Трофос, финансирана преку француската пациентска организација АФМ, по што следеше големо клиничко испитување. Неговиот развој беше завршен во 2018 година, како резултат на технолошки пречки и тешкотии во спроведувањето на фазата 3, што би покажало подобра ефикасност од Спинраза.
Reldesemptiv
Reldesemptiv е лек кој делува на скелетни мускули, помагајќи им да работат со намалена невронска сигнализација, како што е често случај кај СМА. Лекот се испитува во САД.
„Off- label“ употреба на одобрени терапии
Одредени одобрени терапии се чини дека им нудат бенефит на пациентите со СМА и понекогаш се препишуваат од докторите.
Соединенија во ран развој
Неколку универзитети и биотехнолошки центри следат научни упатства за потенцијални нови третмани за СMA, од кои некои ветуваат значајна предност во клиничкиот развој. Патеката од лабораторија до аптека е долга и сложена и бара значителни ресурси, па затоа СМА заедниците во светот собираат средствата за поддршка на овие научни напори. За повеќе информации, посетете ги веб-страните на главните организации за финансирање од областа на СМА: SMA Europe, SMA Trust, AFM, SMA Foundation, and Cure SMA.